Epidemiya

Tərif

Epidemiya hər hansı bir xəstəliyin müəyyən bir ərazidə sürətlə yayılması və əhalinin böyük bir hissəsini əhatə etməsi ilə xarakterizə olunur. Xəstəliklərin əhalidə yayılma tezliyini, coğrafi bölgüsünü, risk faktorlarını və nəzarət metodlarını öyrənən elm epidemiologiya adlanır.

Etimologiya

"Epidemiya" sözü yunanca "ἐπί (epi-)" (üzərində) və "δῆμος (dēmos)" (xalq) sözlərinin birləşməsindən yaranmışdır, yəni "xalq üzərində" deməkdir. 

Başqa dillərdə: epidemic (EN), epidemi (TT), эпидемия (RU), die Epidemie (DE)

Xüsusiyyətlər

Epidemiyalar adətən aşağıdakı xüsusiyyətlərə malikdir:

• Yayılma sürəti: qısa müddət ərzində çox sayda insana yoluxma.
• Coğrafi məhdudiyyət: müəyyən bir bölgə və ya icma ilə məhdudlaşır.
• Müvəqqəti xarakter: Epidemiyalar müəyyən bir müddət davam edir və sonra azalır.

Epidemiya müəyyən bir bölgədə, pandemiya isə qlobal miqyasda, bir neçə qitədə eyni anda xəstəliyin yayılmasıdır.

İdarəetmə yolları

Epidemiyaların qarşısını almaq və yayılmasını məhdudlaşdırmaq üçün aşağıdakı tədbirlər görülür:

• İzolasiya və karantin: yoluxmuş və ya yoluxma riski olan şəxslərin sağlam insanlardan ayrılması.
• Vaksinasiya: Xəstəliyə qarşı immunitetin yaradılması üçün peyvəndlərin tətbiqi.
• İctimai maarifləndirmə: Xalqın xəstəlik və onun yayılma yolları haqqında məlumatlandırılması.

Bunlardan başqa, yoluxma yollarından asılı olaraq, əlavə üsullar da tətbiq oluna bilər.